Concordans 1859 Den Haag

• Gemeentearchief 's Gravenhage, Afdeling archieven
• Beheersnummer: 354
• P.R. de Kievit en C.J.J. Stal, 's Gravenhage, 1990

Inleiding

Tot 1859 werd een huisadres in Den Haag niet aangeduid met een straatnaam en een huisnummer, maar met een wijkletter en een huisnummer, Een huis in de Keizerstraat had bijvoorbeeld het adres 'G 270' omdat de Keizerstraat binnen wijk G (Scheveningen) viel, 'S 395' was het adres van een huis in de Spuistraat en 'S 77' dat van een huis in de Wagenstraat, omdat beide binnen wijk S lagen. In 1858 besloot de gemeenteraad dit systeem te veranderen in het moderne straatnaamsysteem, Ten behoeve van de administratie maakte men een vergelijkend overzicht (een zgn. concordans) waarin de oude en nieuwe aanduidingen naast elkaar staan. Het staat thans op microfiche bij het bevolkingsregister 1850-1861.

De concordans vormt een belangrijke schakel bij tweeërlei onderzoek. Wie de geschiedenis van een huis uitzoekt, vindt er het adres dat het huis in de eerste helft van de 19de eeuw had, en kan zo het onderzoek in de administratie van die tijd voortzetten. Ten tweede kan ieder die op een adres stuit dat volgens het oude systeem alleen maar een wijkletter en -nummer geeft, via dit register erachter komen wat het moderne adres zou moeten zijn.

Om het onderzoek te vergemakkelijken hebben wij meerdere toegangen vervaardigd. De spelling is hierbij gemoderniseerd, enkele evidente fouten zijn gecorrigeerd, en indien sinds 1859 veranderingen in de straatnamen hebben plaatsgevonden, helpen verwijzingen U verder op weg. Als resultaat zijn thans drie lijsten voorhanden.

1. De eerste lijst is een aangepaste weergave van het oorspronkelijke register. U vindt er achtereenvolgens:
   • straatnamen (in alfabetische volgorde) met nieuwe huisnummers
   • wijkletters met oude huisnummers en fiscale nummers (de zgn. verpondingsnummers)
   • kadastrale secties en perceelnummers
2. In de tweede lijst die van het oude wijkadres naar het nieuwe straatadres verwijst vindt U achtereenvolgens:
   • wijkletters (in alfabetische volgorde) met de oude huisnummers en 'verpondingsnummers'
   • straatnamen met de nieuwe huisnummers.
   • omschrijving van het pand.
3. Om snel van een kadastraal perceel het bijbehorende huisnummer te kunnen vinden, is er een derde lijst gemaakt. U vindt achtereenvolgens:
   • kadastrale sectieletters (in alfabetische volgorde) en perceelnummers
   • straatnamen en huisnummers,
   • omschrijving van het pand.

U dient erop bedacht te zijn dat er in Den Haag sinds 1859 veel is veranderd. De Kalvermarkt anno 1989 is bijvoorbeeld een andere dan de Kalvermarkt uit 1859. Ook kunnen de huisnummers herhaaldelijk veranderd zijn. Het beste is een en ander aan de hand van plattegronden te controleren. Goede diensten verlenen een kadasterkaart en een moderne plattegrond waarop huisnummers staan aangegeven. De chef-studiezaal helpt U hiermee desgewenst verder.

Daarnaast zijn veel straten en straatnamen verdwenen, Hieronder treft U een lijst van verdwenen straatnamen. Voor een deel gaat het om straten die niet meer bestaan, voor een ander deel om straten die een andere naam hebben gekregen (en daarbij ook een ander tracé kunnen hebben gekregen). Bovendien treft U een overzicht aan van bijzondere gebouwen.

Ten slotte: het origineel was mensenwerk en U moet er rekening mee houden dat het fouten kan bevatten.

Lijst van bijzondere gebouwen

Hieronder volgen de gebouwen die door hun aard een aparte plaats innemen. U vindt dan ook niet de gebouwen die in de concordans 1859 vermeld staan als achterhuis, benedenwoning, bergplaats, bovenwoning, pakhuis, schuur, stal, werkplaats of woning. Wie toch geïnteresseerd is ín het aantal en de spreiding van deze categorieën in het Den Haag van 1859, kan daarvoor het bestand op de computer raadplegen.

Concordans van oude en nieuwe huisnummers 1859

Straatnamen en huisnummers

met verwijzing naar oude wijkadressen en kadastrale aanduidingen

Wijkletters en -nummers

met vermelding van verpondingsnummers en verwijzing naar straatnamen en huisnummers

Kadastrale secties en perceelnummers

met verwijzing naar straatnamen en huisnummers